Doğumsal bir anromallik olan hipospadyas, idrar deliğinin olması gereken yerin daha altında bulunmasıdır.
Hipospadyas nasıl oluşur?
Gebeliğin altınca haftasında salgılanmaya başlayan erkeklik hormonu ve bazı faktörler, mesaneden penis ucuna dek uzanan dış idrar yolunun (üretra) oluşmasını sağlar. Dış idrar yolu, başlangıçta üst tarafı açık bir kanal şeklindedir. Örtücü hücrelerin oluşmasıyla, kanal aşağıdan yukarıya doğru kapanır ve dış idrar yolu oluşur. Ardından penisin uç kısmında bulunan deri ileri doğru uzayarak sünnet derisini (prepisyum) oluşturur. Kanalın kapanmasının herhangi bir noktada duraklaması hipospadyas gelişimine neden olur. Bu hastalarda sünnet derisi ön tarafta gelişmez. İşte bu nedenle hipospadyaslı doğan çocuklar aynı zamanda “yarım sünnetli” olarak anılırlar.
Kimlerde daha sık olarak görülür?
Hipospadyas, en sık saptanan penis anormalliğidir. Kendisinde hipospadyas olan bir babanın çocuğunda da aynı anormalliğin görülmesi olasılığı % 7’dir. Annenin yaşının yüksek olması, anne karnında bebek gelişiminin yavaş ya da eksik olması ve tüp bebek yöntemi hipospadyas gelişimi için bilinen başlıca risk etmenleridir.
Hipospadyasta görünüm nasıldır?
Hipospadyasta, dış idrar deliği torbalardan (skrotum) başlayıp penis ucuna kadar herhangi bir yerde bulunabilir. Hipospadyas için yerleşim yerine göre yapılmış değişik sınıflamalar vardır. Penis, boylu boyunca üç parçaya ayrılacak olursa; idrar deliğinin penisin uç kısmına yakın olan üçte birlik alana açılması “uç (distal) tip”, orta üçte birlik alana açılması “orta (midpenil) tip”, ve alt üçte birlik alana açılması ise “arka (proksimal) tip” olarak tanımlanır Anormalliğin ciddiyetine göre yapılan sınıflamada ise: İdrar deliğinin ilk üçte birlik alanda yer alması “hafif tip”, orta üçte birlik alanda yer alması “orta tip”, son üçte birlik alanda yer alması ise “ağır tip” olarak isimlendirilir.
En sık olarak hafif tip görülür. Ağır tipte ise, birlikte böbrek ve idrar yolu anormallikleri ya da inmemiş testis görülebilir. Bazı hastalarda, penis gövdesinde öne doğru eğrilik (kordi) olabilir. İdrar deliği ne kadar aşağıya doğru, bir başka deyişle ne kadar torbalara yakınsa, eğrilik de o derecede fazladır. Bu durum uygulanacak cerrahi tedavi yönteminin belirlenmesinde en önemli etkendir.
Hipospadyas ile cinsiyet anormallikleri arasında bir ilişki var mıdır?
Cinsiyet, anne karnındayken belirlenir. Cinsiyetin belirlenmesine anne ve babadan gelen kromozomların yanısıra, bazı hormon ve etmenlerin (faktör) de etkisi vardır. Kromozomların olması gerekenden az ya da fazla olması ile hormon ve etmenlerin olması gerekenden az ya da çok salgılanması, cinsiyet anormalliklerinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu durumda, genetik olarak kız olması gerekirken dış genital yapı erkek görünümünde olabilir. Bu nedenle, ağır tip hipospadyaslı hastalarda cinsiyet anormalliği açısından gerekli incelemeler yapılmalıdır
Hipospadyas onarımı ne zaman yapılmalıdır?
Günümüzde hipospadyas onarımı için en uygun yaş aralığı 6-18 ay arasıdır. Ek anormalliklerin olması durumunda öncelikle bunlara yönelik tedavilerin yapılması gerektiğinden onarım daha ileri bir yaşa ertelenebilir.
Hipospadyas nasıl tedavi edilir?
Hipospadyas onarımında başlıca iki ana amaç vardır: 1) Dış idrar deliğinin olması gereken yere, yani penisin ucuna taşınması ve 2) penisin olması gereken görünüm ve şeklinin sağlanması. Bu amaçla tanımlanmış çok sayıda ameliyat yöntemi vardır. Geçmişte ameliyatlar birkaç seans halinde yapılırken günümüzde tüm işlemlerin tek bir ameliyat ile tamamlandığı yöntemler daha çok tercih edilmektedir. Ancak, her ameliyat yönteminin her hasta için uygulanabilir olmayacağını ve her hastada mutlaka tek bir ameliyat ile onarımın tamamlanmasının gerekmediğini mutlaka bilmek gerekir. Bu nedenle her hastanın ayrıntılı olarak incelenmeli ve en uygun yönteme bundan sonra karar verilmelidir.
Hipospadyas ameliyatı kim tarafından yapılmalıdır?
Çocuk Cerrahisi klinikleri ve Çocuk Cerrahı, bu konuda en doğru seçimdir. Hipospadyas, bir çocuk cerrahisi kliniğinde en sık yapılan çocuk ürolojisi ameliyatlarından biridir.
Hipospadyası olan bir hastaya sünnet yapılması doğru mudur?
Kesinlikle hayır. Hipospadyaslı bir hasta kesinlikle sünnet edilmemelidir. Kimi ağır hipospadyas hastalarında sünnet derisinin yama olarak kullanılması gerekebileceğinden korunması gerekir. Zaten, sünnet işlemi cerrahi onarım sırasında gerçekleştirilir.
Hipospadyas kısırlık (infertilite) nedeni midir?
Hayır. Hipospadyas doğrudan kısırlık nedeni değildir. Ancak, onarım yapılmamış kişilerde, dış idrar deliği aşağıda olduğundan, cinsel ilişki sırasında spermler ileri doğru değil vajen kenarına doğru akacaktır. Bu durumda döllenme şansı daha az olacağından, dolaylı bir kısırlık tablosu ortaya çıkabilir. Cerrahi onarım uygulanmış hipospadyas hastalarında testisler ile ilgili bir sorun yoksa, kısırlık olma olasılığı da yoktur.
Hipospadyas erkeklik işlevlerini etkiler mi?
Hayır. Erkeklik işlevleri doğrudan testisler ve buradan salgılanan hormonlara bağlıdır. Bunlarda sorun olmadığı sürece erkeklik işlevlerinde de herhangi bir sorun saptanmaz. Ancak, eğrilik tam olarak düzeltilmemişse ya da birden fazla sayıda geçirilmiş cerrahi girişimlere bağlı şekil bozuklukları varsa, bu durumda ereksiyon sırasında bazı sorunlar ortaya çıkabilir.
Sağlıklı günler dileklerimle..
Prof. Dr. İrfan Serdar ARDA
Çocuk Cerrahisi Uzmanı
driserdararda@gmail.com
http://driserdararda.com
https://www.facebook.com/ArdaCocukCerrahisiSayfasi
https://twitter.com/drserdararda
https://tr.linkedin.com/in/isarda
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder