Çocuklarda karın ağrısı hakkında yanlış/az bilinenler (2)

Çok ağlayan bebeklerde karın ağrısının nedeni gaz ya da kabızlık mıdır?

Genellikle değildir. Anne sütü ile beslenen bebeklerde kabızlık ender olarak görülür. Bebeklerin çok sık ve nedensiz olarak ağlamaları hastaneye en sık başvuru nedenlerinden biridir. Genellikle ilk altı ay içerisinde görülen bu durumda, bebekler bacaklarını karınlarına doğru çekerek ve haykırarak ağlarlar. Öyle zamanlar olur ki, anne de çocukla birlikte çaresizlikten ağlar! Genellikle bunun gaz sancısı olduğu ya da kabızlık tedavisi ile geçeceği düşünülür. Oysa ki, bu ağlamaların kabızlık ya da gaz ile hiçbir ilgisi yoktur. Bunun nedeni bebek koliği (infantil kolik) olarak bilinen farklı bir durumdur.

Çocuklarda karın ağrısı hakkında yanlış/az bilinenler (1)

Vücudumuzun herhangi bir yerindeki ağrı günlük yaşam kalitemizi bozan en önemli nedenlerden biridir. Çocuklarda çok sık olarak karşılaştığımız karın ağrısı, sadece çocukta değil aynı zamanda ailesinde de bir rahatsızlık kaynağıdır. Çocuklar karın ağrısını sıklıkla ağlayarak ifade ederler. Çocuğunun ağrı içinde kıvrandığını gören bir annenin duyduğu endişe yüzüne bakarak hemen anlaşılabilir. Bu nedenle, anne ve babanın hemen tanı konulup tedavinin de gecikilmeden yapılmasını istemeleri çok doğaldır. Ancak, çocuklarda karın ağrısının o kadar çok nedeni vardır ki, genellikle belli bir neden bulunamaz. İşin iyi tarafı, bulgulara yönelik olarak uygulanacak (semptomatik) tedavi ile çoğu çocukta ağrı geçer.

Bu iki yazılık seride, çocuklarda karın ağrısı ile ilgili yanlış ya da az bilinen konular hakkında bilgiler sunulmaktadır 

Çocuklarda karın ağrısı..

Her yaşta olamakla birlikte, farklı nedenlerle ortaya çıkabilen ve ifade etmeleri zor olduğun için çocuklarda nedeninin anlaşılması da genellikle zor olan karın ağrısı, en sık görülen yakınmalardan biridir. Çocuklardaki karın ağrılarının ancak % 15-20’lik kısmı cerrahi tedavi gerektirir. Geriye kalanının ise, kabızlık ya da ishalden böbrek taşına kadar pek çok nedeni olabilir. Kimi zaman ağrının nedeni tam olarak bulunamaz. Bu ağrıların çoğu ya kendiliğinden geçer ya da bulgulara yönelik (semptomatik) tedavi ile kaybolur.

Çocuklarda rektal kanama nedeni: Meckel divertikülü

Meckel divertikülü nedir?

Çocuklarda dışkıda kan görülmesinin nedenlerinden biri olan Meckel divertikülü, incebağırsakların son kısımlarında görülen doğumsal bir kalıntıdır. Anne karnındayken var olan çıkıntı şeklindeki kalıntının kaybolmamasına bağlıdır. Bağırsakta bulunmasına karşın içinde genellikle mide ve pankreas gibi farklı dokular (ektopik doku - yabancı/olmaması gereken yerde bulunan doku) bulunur. 

Çocuklarda invajinasyon

İnvajinasyon nedir?

Bağırsak düğümlenmesi olarak bilinen invajinasyon, kabaca, bağırsakların içiçe geçmesi olarak tanımlanabilir. Hastalarının yaklaşık olarak üçte ikisinin yaşları 6-12 ay arasındadır. Erkek çocuklarda kız çocuklarına göre daha sıktır. Özellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarının yoğun olarak görüldüğü mevsim değişimlerinde (bahar ayları) görülme sıklığı da artar. Bu dönemde sık görülen Rotavirus enfeksiyonu, invajinasyon gelişimine neden olabilir.

Çocuklarda rektal polip

Rektal polip nedir?

Polipler, bağırsak duvarından kaynaklanan mantar şeklinde sapı olan yapılardır. Tüm mide-bağırsak sisteminde görülebilen polipler, çocuklarda en sık olarak kalın bağırsağın son kısmı olan ve anüsün hemen üzerinde yer alan rektumda saptanır. Çocuklarda görülen rektal kanamanın anal fissürden sonraki en önemli nedenidir. En sık olarak 2-6 yaş arasında görülür.

Çocuklarda anal fissür

Anal fissür nedir?

Kalın bağırsağın son kısmının deri ile birleştiği yer olan anüs, özellikle bebeklerde çok kolay bir şekilde zedelenebilir. Başta dışkının katılaşması olmak üzere bazı etmenler burada yırtıkların (fissür) oluşmasına yol açabilir. Anal fissür, çocukluk çağında görülen kabızlığın ve rektal kanamanın en önemli nedenidir.

Çocuklarda rektal kanama (dışkıda kan görülmesi)

Anüsten dışkıyla karışık ya da doğrudan olan kanamalardır. Yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağından oluşan üst ile ince ve kalın bağırsaklardan oluşan alt gastrointestinal sistemden kaynaklanan kanamalar anüs yolu ile dışarı çıkar. Yukardan olan kanamalarda dışkının rengi koyu, aşağıdan olan kanamalar ise açık renklidir. Mide kanamalarında dışkı siyah/katran rengindedir. İnce bağırsaktan olan kanama koyu kırmızı; kalın bağırsak ve anüsten oluşan kanama ise açık kırmızıdır. Kimi zaman kanama dıştan belli olmaz. Ancak dışkıda yapılacak gizli kan incelemesi ile saptanabilir. Bu durum gizli kanama olarak adlandırılır. Nedeni açıklanamayan kansızlık (anemi) durumlarında genellikle dışkıda gizli kan pozitiftir. 

Çocukluk çağında genellikle alt gastrointestinal sisteme ilişkin kanamalar görülür. Görülme sıklığına göre dışkıda kan görülmesinin başlıca nedenleri şunlardır:

Sünnet hakkında herşey (4)

Sünnet sonrası iyileşme ne kadar sürer?

Sünnet sonrasında yaranın iyileşme süresi aslında kesi yerinin değil sünnet derisinin (prepisyum) penis uç kısmına (glans) yapışıklığı (fimozis) ile doğru orantılıdır. Olağan koşullarda kesi ilk 24 saat içinde yapışır. Dikiş, bu yapışmayı kolaylaştırır ve kesi kenarlarının herhangi bir nedenle ayrılmasını engeller. Çocuk ne kadar küçükse sünnet derisinin yapışıklığı da o kadar fazladır. Cerrahi işlem sırasında bu yapışıklık açıldığında, aynen bir bıçağın deriyi sıyırmasına benzer bir görünüm ortaya çıkar. Sünnet sonrası iyileşme de işte bu yaranın büyüklüğü ile ilgilidir. Yara ne kadar genişse iyileşme süresi de o kadar uzundur. Ancak bu süre genellikle bir haftayı geçmez. 

Sünnet hakkında herşey (3)

Sünnet sonrasında oluşabilecek sorunlar nelerdir ve ne yapılmalıdır?
Sünnet sonrasında erken ya da geç dönemlerde bazı sorunlar oluşabilir. Sünnetin deneyimli bir hekim tarafından donanımlı bir merkezde ve mutlaka cerrahi ilkelere uyularak yapılması, bu sorunlarla karşılaşılmaması için en önemli etkendir.

Sünnet hakkında herşey (2)

Sünnette hangi yöntem uygulanır?

Sünnet için bilinen birkaç yöntem olmakla birlikte, sonuçlar açısından değerlendirildiğine hiçbirinin diğerine belirgin bir üstünlüğü yoktur. Penisin anatomik yapısı, farklı yöntemlerin uygulanmasını gerektirebilir. Bu nedenle, sünneti yapacak kişi bu konuda deneyimli olmalıdır. En sık olarak "cerrahi yöntem" uygulanmaktadır. Bu yöntemde; deri kesilerek çıkarılmakta, kanama düşük dereceye ayarlanmış özel bir koter ile durdurulmakta ve kesi kenarları iyileşmenin daha çabuk olabilmesi için kendiliğinden eriyen dikişler ile yaklaştırılmaktadır. 

Sünnet hakkında herşey (1)

Çocuklarda en sık olarak uygulanan cerrahi işlem sünnettir. Sünnet, sünnet derisi olarak bilinen "prepisyum"un uygun bir uzunlukta kesilerek çıkarılmasıdır. Bir "cerrahi işlem" olan sünnet mutlaka hekimler tarafından ve aynen bir cerrahi işlemde uygulanan ilke ve kurallara titizlikle uyularak yapılmalıdır.  

Sünnet hakkında genel bilgiler..

Sünnet, çocukluk çağında en sık gerçekleştirilen cerrahi işlemdir. Toplum içerisinde, yapılma zamanı ve yönteminden bakıma dek birbirinden farklı düşünce ve yaklaşım doğal olarak çok sayıda soru işaretine ve kafa karışıklığına yol açmaktadır. Herşeyden önce, sünnet cerrahi bir işlemdir. Bu nedenle, mutlaka deneyimli bir hekim tarafından ve temel cerrahi ilkelere uyularak yapılmalıdır. Sünnet işleminin gerçekleştirileceği ortamda steril koşulların uygulanması, kullanılacak aygıtların steril ve uygun özelliklere sahip olması ile çocuğun yaşına en uygun olan anestezi yönteminin seçilmesi gerek cerrahi işlemin başarısı, gerekse sonrasında ortaya çıkabilecek komplikasyonların engellenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Hipospadyas

Hipospadyas nedir?

Doğumsal bir anromallik olan hipospadyas, idrar deliğinin olması gereken yerin daha altında bulunmasıdır. 

Hipospadyas nasıl oluşur?

Gebeliğin altınca haftasında salgılanmaya başlayan erkeklik hormonu ve bazı faktörler, mesaneden penis ucuna dek uzanan dış idrar yolunun (üretra) oluşmasını sağlar. Dış idrar yolu, başlangıçta üst tarafı açık bir kanal şeklindedir. Örtücü hücrelerin oluşmasıyla, kanal aşağıdan yukarıya doğru kapanır ve dış idrar yolu oluşur. Ardından penisin uç kısmında bulunan deri ileri doğru uzayarak sünnet derisini (prepisyum) oluşturur. Kanalın kapanmasının herhangi bir noktada duraklaması hipospadyas gelişimine neden olur. Bu hastalarda sünnet derisi ön tarafta gelişmez. İşte bu nedenle hipospadyaslı doğan çocuklar aynı zamanda “yarım sünnetli” olarak anılırlar.

Çocuklarda hidrosel

Hidrosel (su fıtığı) nedir?

Halk arasında su fıtığı olarak da bilinen hidrosel, aynen kasık fıtığında olduğu gibi, anne karnındayken kasık kanalı içine doğru balonlaşarak uzanan karın zarının (periton) kapanmamasına bağlı olarak oluşur. Balonlaşan karın zarının (processus vaginalis) giriş kısmı geniş ve buradan içeri doğru karın içi organlar (bağırsak, kız çocuklarda yumurtalık...) girecek olur ise kasık fıtığı oluşur. Eğer giriş kısmı dar ise, sadece karın içinde salgılanan sıvı girebilir. Bu durum da hidrosel olarak tanımlanır. Kasık fıtığı ve inmemiş testiste olduğu gibi, hidrosel de sağ tarafta sola göre daha sık olarak görülür. % 5-10 hastada ise iki tarafta birden olabilir.

Çocuklarda inmemiş testis

İnmemiş testis nedir?

Testisler anne karnındaki yaşamın 8. haftasında çocuğun da karnının içinde oluşurlar. Gebeliğin yedinci ayına dek karın içinde duran testisler, anne ve çocuktan gelen bazı hormon ve etmenlerin etkisiyle kasık kanalına girerek torbalara (skrotum) doğru olan göçlerine başlar. Zamanında doğmuş bir erkek bebekte, testisler torbaların arka duvarına yapışarak göçlerini tamamlamış olur. İşte, testislerin bu göç yolu üzerinde herhangi bir yerde duraklaması inmemiş testis olarak bilinir. İnmemiş testis, karın içinden torbaların girişine dek herhangi bir yerde bulunabilir. % 60 sağda, % 30 solda ve % 10 iki taraflıdır.

Çocuklarda kasık fıtığı

Kasık fıtığı nedir?

Kasık fıtığı, erişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da sık görülen kasık sorunlarından biridir. Kasık bölgesinde şişlik ile ortaya çıkan fıtık, anne karnındayken oluşan ve kasık kanalı içerisine doğru balonlaşan karın zarının (periton) kapanmamasına bağlı olarak oluşur. Balonlaşan karın zarı (processus vaginalis), fıtık kesesi olarak bilinir. Fıtık kesesi içine en sık olarak ince bağırsaklar girer. Kız çocuklarında ise bağırsaklardan sonra en sık olarak giren diğer organ yumurtalıktır.

Çocukluk çağı kasık fıtığı erişkin çağda görülenden farklıdır. Erişkinlerde; şişmanlık, ağır işlerde çalışma, yaşlılık gibi nedenlere bağlı olarak karın duvarında kasık kanalına doğru oluşan zayıflık ve yırtılmalar kasık fıtığının oluşmasına neden olur. Bu nedenle, çocukken kasık fıtığı nedeniyle ameliyat olan bir kişide erişkin yaşta, bu kez erişkin çağı kasık fıtığı ortaya çıkabilir.